Verdriet

Een kleindochter houdt in de aula van het crematorium een liefdevolle toespraak voor haar oma. Later in de koffiekamer verontschuldigt ze zich voor het korte moment van emotie op het eind van haar toespraak. Tekenend voor de manier waarop wij nederlanders met verdriet omgaan. Wij staan het amper toe dat we verdriet hebben. Jezelf groot en flink houden lijkt het streven. Het verdriet wegstoppen tot het een tijd later als onverwerkte rouw weer naar boven komt. Het ligt niet in onze aard om ons te laten gaan. Hoe anders het kan gaan ervaarde ik weer eens met de begeleiding van een uitvaart van een man uit Portugal. De bespreking van de uitvaart gebeurde met zijn kinderen. De echtgenote werd er af en toe bijgeroepen. Zij huilde onafgebroken. De vrouwen die op bezoek kwamen huilden voor kortere of langere tijd ook. De dagen tot de uitvaart en ook op de dag van de uitvaart zelf ging dat huilen van de echtgenote en de dochter door. Het wordt door de omgeving volledig geaccepteerd. Sterker nog; het niet uiten van je verdriet wordt vreemd bekeken. Wat ik met dit vergelijk wil zeggen is dat het uiten van emoties, waaronder verdriet, cultureel bepaald is. Binnen je eigen groep handel je op de manier zoals dat gewoon is.